ตั้งเสียงเครื่องดนตรีไทยด้วย app บนมือถือ

ปัญหาของคนเรียนดนตรีไทยสิ่งหนึ่งคือเรื่องการตั้งเสียงครับ เพราะเป็นทักษะที่ต้องฝึกฝนกว่าจะตั้งเป็นก็ฝึกเทียบจนท้อ ทุกวันนี้เทคโนโลยีก้าวหน้าสมาทโฟนฉลาดมากขึ้น มีหลาapp ที่ช่วยเราตั้งเสียงเครื่องดนตรี(tuner)ได้ ชีวิตดีขึ้นเยอะตามภาพ

ความแตกต่างระหว่างการตั้งเสียงแบบปกติ กับใช้เครื่องตั้งเสียงมาช่วยตั้งเสียง

แต่ปัญหาคือส่วนใหญ่ app จะตั้งค่ามาสำหรับตั้งเสียงเครื่องดนตรีสากล ไม่มี app สำหรับตั้งเสียงดนตรีไทยโดยเฉพาะครับ(ถ้ามีคนอ่านบทความนี้แล้วช่วยเขียนจะดีมาก) แต่ยังไงก้ไม่เหนือบ่ากว่าแรงเพราะหลาย app สามารถตั้งค่าให้มันตั้งเสียงเครื่องดนตรีไทยได้ครับ มาดูกันว่าเราจะตั้งค่าอย่างไร

การตั้งค่า Tuner ให้ตั้งเสียงดนตรีไทย

กระบวนการตั้งค่า tuner

การวัดค่าความถี่เสียงดนตรีไทยมีงานวิจัยมากมายครับ เข้าไปอ่านได้ที่ http://siambanlang.blogspot.com/2012/06/blog-post.html มีอาจารย์หลายท่านที่ทำงานวิจัยเรื่องนี้ครับ บทความนี้ขอใช้ตัวเลขจากงานวิจัยเรื่อง การวิเคราะห์เสียงโน๊ตหลักขลุ่ยเพียงออ (นางสาวฤดีรัตน ชินเวชกิจวานิชย, 2547 ) วัดความถี่ขลุ่ย และระนาดเอกเหล็กได้ค่าดังตาราง

ตารางแสดงความถี่เสียงของขลุ่ยเพียงออ และระนาดเอกเหล็ก

เมื่อได้ความถี่มาแล้วก็ต้องหาวิธียัดค่าความถี่เข้าโปรแกรมให้ได้

ใช้ app อะไรดี

หลังจากลอง app tuner มาหลายตัว ตัวที่ชอบที่สุดคือ pano tuner ครับ มีทั้ง android และ ios ฟรี

หน้าจอ pano tuner

ตัวแอปจะเป็นตัวเลขแบบ โครมาติก คือแบ่ง 1 คีย์เป็น 12 เสียงครึ่ง

ถ้าเทียบความถี่ที่ต้องการเป็นโน๊ตสากลจะได้ตามตาราง

ที่ความถี่ 465.39 จะเป็นโน๊ต Bb แบบเพี้ยนต่ำนิดหน่อย

จะตั้งเสียงโด ก็ไปตั้งเสียงให้ได้ Bb ก่อน แล้วดูตรงช่องความถี่ที่เป็น Hz.ให้ตรง 465 ตามตาราง

วิธีการตั้ง preset เป็นของตัวเอง ได้ไม่ต้องเปิดตารางบ่อยๆ

ให้เราเข้าไปที่ setting ตรงปุ่มรูปตัว 'i' ที่มุมขวาล่างจะขึ้นหน้าจอดังนี้

เราสามารถตั้งค่าให้มันตั้งเสียงดนตรีไทยได้ดังนี้

1. การตั้ง Temperament

ฟังก์ชั่นนี้ต้องเสียตังค์ครับ ราคา 1.99 USD ประมาณ 60 บาทไทย แต่คุ้มเพราะตั้งค่าครั้งเดียวไม่ต้องปรับบ่อยๆ สมมติว่าท่านจ่ายเงินแล้ว
ให้จิ้มฟังค์ชั่น Temperament จะขึ้นหน้าจอ

จิ้มที่ Customize

กด Add a new temperament

จะตั้งเสียงไทยก็ตั้งชื่อว่าไทย จะขึ้นหน้าจอ ให้เราตั้งค่า

การตั้ง temperament คือการตั้งให้เครื่องรู้ว่าเสียงที่เราต้องการ ห่างจากเสียงปกติเท่าไรมีหน่วยเป็น cent (ระบบ 12 เสียงเท่า equal temperament) การคำนวณให้ใช้ตาราง Frequency to musical note converterจากเว็ป http://www.sengpielaudio.com/calculator-centsratio.htmใส่ความถี่จากงานวิจัยเข้าไปที่ช่อง Frequency แล้วกดปุ่ม what mote is this? ตารางก็จะคำนวณตัวโน๊ต และค่าที่บอกว่ามันห่างจากมาตรฐานเท่าไร ตัวอย่าง โน๊ตตัวโดของระนาดเอกเหล็กมีความถี่ 465.39 Hz ตารางก็คำนวณออกมาได้ว่าเป็นโน๊ต A# และค่าน้อยกว่าปกติ 2.87 cent

ให้ทำแบบนี้กับทุกค่าตั้งแต่โด ถึง ทีจะได้ค่าดังตาราง

นำค่าจากตารางไปใส่ในโนตแต่ละตัว ตามภาพต้องการเสียง Bb ที่ต่ำกว่าปกติ 2.82 cent ก็จิ้มไปที่ Bb แล้วจะมีหน้าต่างให้ตั้งค่าเราก็ใช่ตัวเลข -2.87 ลงไป

 ทำอย่างนี้กับทุกตัวโน๊ต เหนื่อยครั้งแรกแต่ครั้งต่อไปจะสบาย

 จากนั้นกลับมาที่หน้าจอ Temperament กดปุ่ม Temperament

ให้เลือก Temperament Thai ที่เราสร้างไว้

ทีนี้กลับมาที่หน้าจอหลักเราก็สามารถตั้งเสียงดนตรีไทยได้เลย

จากตารางเมื่อกี้ที่เราคำนวณไว้ สมมติเราต้องการตั้งเสียง เรซึ่งความถี่ใกล้เคียงกับเสีง C ของสากล สมมติเราเคราะแล้วเครื่อง tuner ได้ค่าตามภาพแสดงว่าเสียงสูงไป ให้ลดเสียงลงหน่อยจนขีดแดงๆ ตรงกับเสียง C เราก้จะได้เสียง เร ที่ตามที่ต้องการครับ บรรยายมันไม่เห็นภาพดูเป็นวิดิโอดีกว่าในวิดิโอเป็นการตั้งเสียง guitar ครับ